ประวัติและความเป็นมาเรื่อง รามเกียรติ์

รามเกียรติ์ เป็นหนึ่งในวรรณคดีที่สำคัญเรื่องหนึ่งของไทย และเป็นที่รู้จักกันโดยทั่วไป มาอย่างยาวนานนับร้อยปี เค้าโครงเรื่องเดิมนั้นคาดว่ามาจากวรรณคดีของอินเดีย มหากาพย์รามายณะ โดยมีฤาษีนามว่าวาลมีกิ ซึ่งเป็นชาวอินเดีย เป็นผู้ประพันธ์มหากาพย์เรื่องนี้ โดยประพันธ์เป็นภาษาสันสกฤต เมื่อ 2,400 ปีเศษ โดยประมาณ โดยคาดว่าศาสนาพราหมณ์ฮินดูเป็นผู้นำเข้ามาเผยแผ่ในประเทศไทย โดยแฝงคติไว้ซึ่งการยกย่องพระมหากษัตริย์ โดยเชื่อกันว่าเป็นอวตารของพระนารายณ์

ในประเทศไทยเรานั้น เนื้อเรื่องรามเกียรติ์ที่เป็นภาษาไทย มีมาตั้งแต่สมัยกรุงศรีอยุธยา และในช่วงสมัยกรุงธนบุรี สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ได้ทรงพระราชนิพนธ์สำหรับให้ละครหลวงเล่น ต่อมาในยุคสมัยกรุงรัตนโกสินทร์ พระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกมหาราช ได้ทรงพระราชนิพนธ์ โดยรวบรวมเรื่องราวที่มีมาแต่เดิมให้ครบถ้วน สมบูรณ์ตั้งแต่ต้นจนจบ

ต่อมาในสมัยรัชกาลที่ 2 พระบาทสมเด็จพระพุทธเลิศหล้านภาลัย ได้ทรงพระราชนิพนธ์บทละครเรื่องรามเกียรติ์ เพื่อให้ละครหลวงแสดง โดยได้ทรงเลือกมาเป็นตอน ๆ

และล่วงเลยต่อมาในรัชสมัยสมัยพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 6 ได้ทรงพระราชนิพนธ์บทละครขึ้น แต่ครั้งนี้ได้ใช้ต้นฉบับเรื่องรามายณะของอินเดีย มาเป็นเค้าโครงในการพระราชนิพนธ์ โดยใช้ชื่อว่า "บ่อเกิดรามเกียรติ์"

โครงเรื่องโดยสังเขป

เหตุบังเกิดขึ้นที่สรวงสวรรค์ เมื่อนนทุกผู้มีหน้าที่ล้างเท้าให้กับเหล่าเทวดา ด้วยความที่เจ็บแค้นใจที่ตนเองมักถูกเทวดาบางองค์ข่มเหง โดยแกล้งตบศีรษะบ้าง ลูบหน้า ถอนผมจนโกร๋นบ้าง จึงได้ไปขอพรจากพระอิศวรให้ตัวเองไม่ถูกกลั่นแกล้งจากเหล่าเทวดาทั้งหลาย โดยองค์พระอิศวรได้ประทานนิ้วเพชรมาให้ โดยมีอิทธิฤทธิ์ถ้าชี้ไปยังผู้นั้นจะตายลงในบัดดล ต่อมาเมื่อนนทุกล้างเท้าให้ใครแล้ว และถูกลั่นแกล้งหรือล้อเลียน ก็จะใช้นิ้วเพชรชี้ให้ผู้นั้นต้องตายลง และทำให้เทวดาต้องตายเป็นจำนวนมาก ร้อนถึงองค์พระนารายณ์ ทรงอวตารร่างเป็นนางฟ้ามาปราบนนทุก โดยร่ายรำล่อให้นนทุกร่ายรำตาม กระทั่งนิ้วเพชรของนนทุกชี้ลงที่ขาของตนเอง ทำให้ขาของนนทุกขาดจึงได้ล้มลง พระนารายณ์จึงได้กลับคืนร่างแล้วทรงใช้ตรีตัดหัวนนทุกขาดสะบั้นลง และก่อนที่นนทุกจะตายได้ต่อว่าองค์พระนารายณ์ว่าพระองค์เอาเปรียบตน โดยมีถึง 4 กร แต่ตนมีเพียง 2 มือ จะไปสู้รบปรบมือกับพระนารายณ์ได้อย่างไร พระนารายณ์จึงได้ส่งนนทุกให้ไปเกิดใหม่ยังโลกมนุษย์ โดยมีใบหน้าถึง 10 หน้า และให้มีมือถึง 20 มือ ส่วนตนนั้นจะลงไปเกิดเป็นมนุษย์ มีเพียง 2 มือเท่านั้น แล้วก็เป็นจุดเริ่มต้นของมหากาพย์อันยิ่งใหญ่...รามเกียรติ์

เมื่อครั้งนนทุกได้จุติมาเกิดเป็นทศกัณฑ์ โดยมีสิบหน้าและยี่สิบมือ ส่วนองค์พระนารายณ์ก็ได้ลงมาเกิดเป็นพระราม แล้วได้มีเทวดาผู้ติดตามมาอีกอันเป็นทหารเอกทั้ง 5 อันได้แก่ หนุมาน สุครีพ องคต ชมพูพาน และนิลพัท กองทัพขององค์พระรามและกองทัพของทศกัณฑ์ได้สู้รบกันเพื่อชิงนางสีดา กระทั่งไพรพลยักษ์ได้ล้มตายลงเป็นจำนวนมาก และท้ายที่สุด ทศกัณฑ์เองก็ต้องศรพระรามและเสียชีวิตลง